चष्म्याचा नंबर घालवण्यासाठी लेजर सर्जरी किती उपयुक्त…!

चष्म्याचा नंबर घालवण्यासाठी लेजर सर्जरी किती उपयुक्त…!

चष्म्याचा नंबर घालविण्यासाठी लेजर सर्जरीचा मार्ग आपणास ठावूक असेलच. त्यामुळे चष्म्यांपासून मुक्ती मिळते, असेही ऐकिवात असेल. त्या अनुषंगाने डोळ्यांचा नंबर घालविण्यासाठी लेजर सर्जरी किती उपयुक्त आहे, याचा उहापोह प्रस्तुत लेखात करणार आहे.
डोळ्याच्या पुढील पारदर्शक भागास ‘कॉर्निया’ म्हणजे ‘डोळ्यांच्या बाहुलीचा पारदर्शक पडदा’ म्हणतात. हा आकाराने अंतर्गोल (कॉन्व्हेक्स) असतो. याद्वारे डोळ्यांवर पडणारी प्रकाशाची किरणे एकत्र करण्यास म्हणजे फोकस करण्यास सहकार्य मिळते. त्यानंतर डोळ्यातील लेन्स(भिंग) प्रकाश किरणांना एकत्र करून ‘रेटिना’ म्हणजे ‘डोळ्यांच्या पडद्यावर’ पाडतात. आणि त्यानंतर आपणास प्रतिमा दिसू लागते.
जर आय बॉल (संपूर्ण डोळा) जो गोलाकार आकारात असतो, त्याच्या आकारात एका मिलीमीटरने फरक पडला, तरी देखील डोळ्यांच्या पडद्यावर प्रकाशाची किरणे योग्य पद्धतीने पोहचत नाही. त्यामुळे अस्पष्ट दिसू लागते. आय-बॉल लांबला असेल (इलॉन्गेट) तर त्यास मायोफिया म्हणतात; त्यामुळे दुरचा चष्मा लागतो. आय-बॉल छोटा अथवा दबला असेल तर हायपरमेट्रोपिया असे म्हणतात; त्यामुळे जवळचे दिसण्यास अडचण येते.
या शस्त्रक्रियेत लेजरद्वारे कॉर्नियाचा आकार बदलवितात. जेणेकरून प्रकाश किरणे योग्य प्रकारे फोकस होऊन, रेटिनावर परिपूर्ण अशी प्रतिमा निर्माण होते आणि स्पष्ट दिसू लागेल. सोप्या भाषेत सांगायचे तर आपण लेजरद्वारे कॉर्नियाच्या आकाराला ‘रिमॉडेल’ करतो. या शस्त्रक्रियेत कॉर्नियाला छोटासा चिरा देऊन झडप(फ्लॅप) तयार करतात. त्या झडपेच्या खाली असलेल्या कॉर्नियाच्या भागाला लेजरद्वारे जाळून पूर्वीपेक्षा सपाट करतात. त्यामुळे फोकस करण्याची क्षमता वाढते व दुरवरचे दिसू लागते.
ही शस्त्रक्रिया वयाच्या अठराव्या वयानंतर किंवा नंबर स्थिर झाल्यावर करावी. त्यासाठी डोळे निरोगी असले पाहिजे. कॉर्नियाच्या वरचा पापुद्रा कापावा लागत असल्याने त्याची जाडी सामान्य असावी. कॉर्निया पातळ असेल तर शस्त्रक्रिया करू नये. आर्थरायटिस, एलएसई सारखे आजार नको. गर्भारपणात शस्त्रक्रिया करू नये.
या शस्त्रक्रियेपूर्वी दोन आठवडे कॉन्टॅक्ट लेन्स घालणे बंद करावे. नेत्ररोगतज्ज्ञ तुमच्या कॉर्नियाची जाडी बघतो, रेटिनाची संपूर्ण तपासणी यांचा समावेश असतो. मग व्यक्तीच्या डोळ्यांच्या नंबरनुसार शस्त्रक्रियेचे नियोजन केल्या जाते.
शस्त्रक्रियेपूर्वी डोळ्यात अ‍ॅनेस्थेटिक आय ड्रॉप घातल्या जातात. रुग्णाचे डोळे लेजर बीमच्या टप्प्यात घेतल्या जातात. रुग्णाची एकूणच माहिती त्या मशीनमध्ये ‘फीड’ केल्या जाते. काही मिनिटात लेसिक लेजर सर्जरी पार पडते. मग डॉक्टर डोळे तपासून लगेच सुटी देतात. पुढील काही दिवस नियमित तपासणीसाठी बोलवितात. ‘मायनस 2 ते मायनस 8’ पर्यंतचे नंबर सर्जरीद्वारे दुर करता येणे शक्य आहे. शस्त्रक्रियेद्वारे नंबर पूर्णपणे घालविता येत नाही मात्र, चष्म्यावरची निर्भरता मात्र नक्कीच कमी करता येते. चाळीसीनंतर लागणारा चष्म्याचा जवळचा नंबर यामुळे दूर होत नाही. कॉर्नियाचा पापुद्रा कापल्याने डोळे कोरडे होतात. शिवाय छोटी जखम सुद्धा असते. त्यामुळे काही दिवस आवर्जुन काळजी घ्यावी. अलिकडे ट्रान्स पीआरके (स्मार्ट सरफेस) मुळे कॉर्नियाचा पापुद्रा न कापता शस्त्रक्रिया होते म्हणून दुष्परिणाम कमी झाले आहेत.
आता ही सर्जरी करावी का, असा प्रश्‍न पडला, तर एक सांगू इच्छिते की, ही सर्जरी म्हणजे कुठल्याही रोगावर उपचार (ट्रिटमेंट) नव्हे. ही एक ‘कॉस्मेटिक प्रोसिजर’ किंवा चष्म्याची निर्भरता कमी करणारी प्रक्रिया आहे. त्यामुळे शस्त्रक्रिया करावी की नाही हे व्यक्तीच्या पसंतीवर आणि प्राधान्यावर अवलंबून असते. मात्र, व्यक्तीची शारीरिक पात्रता(राईट पेशंट सिलेक्शन), योग्य व तज्ज्ञ डॉक्टरांची निवड आणि अत्याधुनिक मशीनी च्या सहाय्याने केलेली शस्त्रक्रिया नक्कीच लाभदायक ठरू शकते.
best Ophthalmologist Surgeon in Nagpur - Dr. Nita D. Rathi
डॉ. नीता राठी, नेत्ररोगतज्ज्ञ, नागपूर
(Regular Eye Care is important to prevent severe eye problems; Article by Dr. Nita Rathi)

Similar Posts

  • डोळ्यांची नियमित काळजी (Regular Eye Care)

    ये काली काली आंखे… हे गाणे सर्वांनी एकले आहे. मात्र, याच डोळ्यांची काळजी घेण्याची जेव्हा वेळ येते; तेव्हा आपण सपेशल दुर्लक्ष करतो. डोळे हा फार नाजूक अवयव आहे. वाढत्या वयात तर ते अधिक संवेदनशील असतात. त्यामुळे लहानग्यांचा आहार चांगला असावा. ‘व्हिटॅमिन ए’ युक्त आहार म्हणजे हिरव्या पालेभाज्या, अंड्यातील पिवळा गर, पपई, संत्रे इ.चे नियमित सेवन…

  • काचबिंदू म्हणजे काय? (Glaucoma Week Special)

    जागतिक काचबिंदू सप्ताह विशेष पूर्वनिदान आणि योग्य औषधोपचारांति काचबिंदूपासून दृष्टीचे रक्षण शक्य डोळ्याच्या नेत्रगोलातील दाब वाढल्याने डोळ्याच्या ऑप्टिक नर्व्ह म्हणजे डोळ्यापासून मेंदूला जोडणार्‍या मुख्य मज्जातंतूला हानी पोहचते. त्यामुळे व्यक्तीची दृष्टी हळू-हळू अधू होऊ लागते. डोळ्यांच्या अशा परिस्थितीला काचबिंदू म्हणतात. जर काचबिंदूचे वेळेत निदान झाले नाही तर कायमचे अंधत्व देखील येऊ शकते.मुख्यतः चाळीशी पार केलेले व्यक्तींना…

  • मधूमेह आणि डोळा

    मधूमेह आणि डोळा अलिकडल्या काळात जीवनशैलीचे विकार वाढत आहेत. त्यामध्ये मधूमेहाचे प्रमाण लक्षणीय आहे. मात्र, आजही समाजात मधूमेह आणि डोळ्यांच्या विकारांच्या संबंधांबद्दल फारशी जागृती नाही. खरं सांगायचं तर मधूमेह या रोगाचा डोळ्यांवर दुरगामी परिणाम होतो. मधूमेहाने ग्रसित असलेल्या रुग्णांना डोळ्यांचे विकार होण्याची संभावना सामान्य व्यक्तींपेक्षा जास्त असते. मधूमेहामुळे डायबिटिक रेटिनोपैथी, मेक्युलोपैथी, कमी वयात मोतिबिंदू अथवा…

  • मोतिबिंदू (Cataract)

    मोतिबिंदू मोतिबिंदू डोळ्यांचा सामान्यपणे आढळणारा विकार आहे. परिवारात आपल्याला मोतिबिंदूची शस्त्रक्रिया करवून घेणारे काका-मामा-आज्जी नक्कीच भेटले असतील. शिवाय मोतीबिंदूची शस्त्रक्रिया लेजरद्वारे केली असेही अनेकांकडून ऐकले असेल. आज आपण मोतिबिंदू म्हणजे नेमकं काय हे समजून घेऊया..आपल्या डोळ्यात प्रतिमा निर्मिती होण्यापूर्वी प्रकाशकिरणे तीन स्तरातून जातात. पहिला म्हणजे कॉर्निया; ज्यास आपण डोळ्याच्या बाहुलीचा पारदर्शक पडता म्हणतो. त्यानंतर दुसरा…

  • लहान मुलांमध्ये चष्म्याचे वाढते प्रमाण

    लहान मुलांमध्ये चष्म्याचे वाढते प्रमाण हल्ली लहान वयातच चष्मा लागतोय्. शाळेत डोळ्यांची तपासणी झाली की कळते की, चष्म्याचा नंबर निघालाय की नाही…! मात्र, त्यापूर्वी देखील चष्म्याचा नंबर असण्याची शक्यता असते. बाळाच्या जन्मानंतर सहा महिन्यात डोळे बर्‍यापैकी विकसित झालेले असतात. या दरम्यान डोळ्यांचा योग्य विकास झाला नाही तर चष्म्याचा नंबर लागण्याची शक्यता असते. लहान बाळांचे डोळे…